Wracając z bitwy przeciwko mamelukom w Sharqiya, Napoleon otrzymał niepokojące wieści na temat zniszczenia jego floty w bitwie pod Abu Qir. Następstwem tego było wiele wydarzeń, które spowodowały wybuch Egipcjan skierowany przeciwko Francuzom zwany „pierwszą rewolucją kairską”, dlatego w tym artykule chciałbym przedstawić etapy ,czy też czynniki, które doprowadziły do tego wybuchu.
Bitwa pod Abu qir
Jednym z głównych powodów porażki wyprawy do Egiptu było zniszczenie armii francuskiej. Dowódcą tej bitwy, był brytyjski generał Nelson, który jak już wspomniałem w poprzednim artykule zastąpił Napoleona. Po powrocie do Egiptu Napoleon Bonaparte z niezwykłą determinacją walczył ze swoimi przeciwnikami w Aleksandrii, jednocześnie prosząc swoich generałów, aby zabrali oddziały Nelsona na którąś z greckich wysp bądź inne bezpieczne miejsce. Niestety z braku dostatecznego docenienia armii francuskiej nie zwrócono większej uwagi na tę dywizję i pozostawiono jednostki w zatoce Abu Qir, gdzie następnie rozegrała się bitwa po przybyciu w nocy floty brytyjskiej, a wielki generał osiągnął swój cel, by następnie powrócić na Morze Śródziemne.
Możemy sobie wyobrazić, co by było, gdyby w wyniku tej bitwy wygrała przeciwna strona. Francuzi mogliby uratować swoją flotę przed Brytyjczykami, co z pewnością przyniosłoby niewiarygodne konsekwencje: Mohamed Ali nie rządziłby Egiptem wraz ze swoją rodziną przez około 150 lat, a Egipt nie byłby kolonią brytyjską, ale francuską. Jednak kiedy Napoleon otrzymał te wiadomości, wykazał się opanowaniem i zaczął reagować, realizując następny projekt.
Polityka przetrwania
Z powodu wycofania się mameluków, którym udało się zbiec w trakcie bitwy i zniszczyć część floty francuskiej oraz z powodu współpracy beduinów z arabskimi plemionami z Arabii Saudyjskiej i manewrów brytyjskiej armii i rządu, Napoleon zdecydował, że nie będzie odwrotu i rozpocznie budowę kolonii w Afryce, licząc na to, że uda mu się pokonać i zniweczyć dotychczasową strategię przeciwnika.
Zatem z powyższych względów, Napoleon postanowił „nie ma odwrotu”, podjął wyzwanie i postanowił rozpocząć budowę francuskiej kolonii w Afryce, mając nadzieję na poszerzenie zasięgu na obszarze arabskim lub afrykańskim i możliwie jak największe ufortyfikowanie Kairu.
W tym samy czasie pojawiło się wiele wydarzeń, takich jak pielgrzymka, do której Napoleon postanowił się przyłączyć, wyznaczając swojego przywódcę i pisząc list do księcia Mekki, wyrażając swój szacunek dla islamu i proroka Mahometa, a także potrzebę zawarcia z nim pokoju i zapewniając, że nie ma powodu, by się go obawiać.
Dodatkowo miała miejsce wyjątkowa okazja – doroczne święto Rewolucji Francuskiej. Napoleon wykorzystał tę rocznicę, by wygłosić wspaniałą mowę do swoich żołnierzy i zachęcić ich, by nie zapominali o zasadach Rewolucji Francuskiej i ciążącym na nich podczas ekspedycji wielkim obowiązku, dzięki czemu Francja miała zwiększyć swoją rolę na tym terytorium i stać się potęgą.
Odkrywanie Egiptu
Jednym z najważniejszych i przełomowych działań podjętych podczas tej wyprawy była budowa akademii naukowej w Kairze, której działalność przyczyniła się do poznania wartości Egiptu nie tylko przez Francuzów, ale też przez cały świat.
Do głównych zadań Akademii należało:
Udostępnianie i publikowanie informacji na temat egipskich prowincji.
Poszukiwanie i badanie naturalnych bogactw Egiptu.
Doradzanie i uzyskiwanie opinii w ważnych kwestiach.
Uczelnia mieściła się w centrum Kairu, a jej kierownikami zostali mianowani: monsieur Monge, monsieur Fourier jako sekretarz generalny i monsieur Costaz.
Jedną z najdziwniejszych charakterystycznych elementów wyprawy do Egiptu była obecność około 150 naukowców z wielu dziedzin wiedzy. Nikt do tej pory nie zna dokładnego powodu tego stanu rzeczy, ale najbardziej przypuszczalną hipotezą jest to, że Napoleon chciał być wielki jak Cezar Juliusz czy Aleksander Wielki. Chciał nie tylko dokonać inwazji na Egipt, ale także zapewnić sobie chwałę.
Nieuniknione starcie
Napoleon był genialny w kwestiach militarnych, ale w kwestiach ekonomicznych obowiązywały inne reguły i wymagania. Było to szczególnie ważne po tym, jak znalazł się w Egipcie z około 30000 żołnierzami i uzbrojeniem o wiele bardziej wyrafinowanym od Egipskiego. Wszystko to wiązało się z bardzo dużymi kosztami. Nadeszła pora, by zapłacić za to cenę.
Po zakończeniu bitew między Francuzami a Mamelukami, i rozpoczęciu przejmowania kraju i jego prowincji, kluczową różnicą między rządami Mameluków i Francuzów był sposób sprawowania kontroli. Za rządów Mameluków panował chaos, natomiast pod przywództwem Francuzów chaos został usystematyzowany.
Nieuniknione stało się więc nałożenie nowych podatków na ludność cywilną, kupców i rolników, takich jak Mamelucy, ale teraz pod rządami nowego reżimu przedstawiającego się jako nowoczesny, liberalny i obywatelski.
Egipcjanie nie potrafili tego zaakceptować i byli coraz bardziej niecierpliwi. Postanowili poskarżyć się swoim elitom, począwszy od szejków i naukowców z Al Azhr . Doszło do wielu krwawych wydarzeń, które doprowadziły do pierwszej rewolty Egipcjan przeciwko Francuzom, zwanej „Pierwszą Rewolucją Kairską”.