27 września 1822 r. Jean Francois Champollion ogłosił odszyfrowanie hieroglifów,
co znacząco zmieniło archeologię egipską. Od tego czasu po raz pierwszy archeolodzy
i egiptolodzy mogli czytać teksty w grobowcach i świątyniach w Egipcie.
Wczesne życie
Urodził się 23 grudnia 1790 w Figeac, jednym ze skromnych miast południowo-wschodniej Francji. Jego ojciec był właścicielem biblioteki, podczas gdy jego matka była analfabetką
i przez długi czas zmagała się z chorobami.
Urodzenie w odległym miejscu, kolosalne różnice między rodzicami, data narodzin bliska rewolucji francuskiej – to kwestie, który miały na jego rozwój znaczący wpływ.
W 1801 zostawił swój Figeac w Grenoble, prosząc o naukę ze starszym bratem Jacquesem Josephem, który był głównym powodem zainteresowania mistrza Champolliona Egiptem, gdyż zamierzał przyłączyć się do wyprawy Napoleona do Egiptu.
Jaque Joseph, starszy brat znanego samouka Jeana Francoisa Champolliona nie był geniuszem językowym jednak, miał talent do zarabiania na życie i wspierał Jeana Francoisa przez większość swojego życia. W 1802 r. postanowił wysłać młodszego brata do bardzo cenionej szkoły, w której ten przebywał do lata 1804 r. W tej szkole Jean Francois odnalazł swoją pasję i wyraźnie ujawnił swój geniusz. Nauczył się tam łaciny, greki i hebrajskiego,
a także innych języków semickich, takich jak: arabski i syryjski. W tej szkole zaczął interesować się starożytnym Egiptem.
W wieku 11 lat Jeana Francoisa Champollion zwrócił na siebie uwagę Józefa Fouriera, który towarzyszył Napoleonowi Bonaparte podczas wyprawy do Egiptu, gdzie odkryto Kamień
z Rosetty, do którego odczytania przyczyni się później Champollion.
Joseph Fourier był znakomitym uczonym i fizykiem matematycznym, a Champollion był jeszcze młody, miał zaledwie 11 lat. Mimo to Fourier wierzył w jego geniusz i powierzył mu wyniki
i badania ekspedycji do Egiptu, pokazując mu wiele raportów o Egipcie i tekstów hieroglificznych oraz informacji archeologicznych o Egipcie. Fourier stał się jednym ze zwolenników Champolliona w jego badaniach nad starożytnym Egiptem.
W 1804 mistrz, będąc w liceum kontynuował studia nad językiem, miał też czas na naukę języka koptyjskiego, co pomogło mu później rozszyfrować starożytne hieroglify. Podczas studiów miał okazję praktykować koptyjski u byłego mnicha chrześcijańskiego, który był tłumaczem Napoleona Bonapartego podczas jego wyprawy do Egiptu. Jean Francois bardzo interesował się wtedy starożytnym Egiptem.
W 1807 roku, dzięki decyzji i wsparciu starszego brata Champollion przeniósł się do Paryża, aby kontynuować naukę pod kierunkiem Silvestre di Sasy, który był pierwszym Francuzem, który podjął próbę studiowania Kamienia z Rosetty. Skontaktował się także z innymi orientalistami, którzy pomogli mu odkrywać starożytny Egipt.
Dzielił swój czas między Kolegium Francuskim, szkołami poszczególnych języków orientalnych i biblioteką brata, w której był tak zafascynowany, że nosił tam nawet orientalne stroje.
W 1808 r. zaczął samodzielnie badać Kamień z Rosetty, opierając się na jego kopii i w końcu potrafił zidentyfikować widniejących na nim 15 znaków równoważnych występujących
w demotyce.
W 1810 został mianowany adiunktem na ponownie otwartym uniwersytecie w Grenoble. Ale jego zdrowie z powodu klimatu w Paryżu pogorszyło się.
Rozszyfrowanie hieroglifów.
Historia odszyfrowania tekstów hieroglifów i demotyki z Kamienia z Rosetty jest bardzo skomplikowana. Przyczynili się do tego nie tylko Jean Francois Champollion ale także jego rywale, tacy jak Silvestre di Sacy i Thomas Young. Można jednak powiedeć, że Champollion zrobił największy krok w tym kierunku. 27 września 1822 r. wystosował list do Daciera, egiptologa i historyka, który udzielił Champollionowi wielkiego wsparcia w osiągnięciu tego celu. W tym dniu odbyło się spotkanie Tomasza Younga i Sylwestra di Sacy z innym uczonym w celu przedstawienia Champolliona, który z kolei zaprezentował wyniki swoich poszukiwań, dotyczących znaków fonetycznych władców w starożytnym Egipcie.
Wśród uczonych znaleźli się Silvester di Sacy i Thomas Young, którzy gratulowali mistrzowi jego wybitnych wyników i odwiedzali go w domu, dzieląc się notatkami ze swoich badań nad językiem starożytnego Egiptu.
Champollion został mianowany dekretem króla Ludwika Filipa Przewodniczącym Historii
i Archeologii Egiptu w College’u de France.
Śmierć
Champollion zmarł 4 marca 1832 roku w Paryżu, po powrocie z drugiej wyprawy do Egiptu.
w wyniku udaru mózgu.
Jego ciało zostało pochowane na największym cmentarzu w Paryżu; po jego śmierci żona zbudowała na jego grobie prosty obelisk.